علت بالا بودن دور موتور خودرو چیست؟

نوسان دور موتور یا همان بالا بودن دور موتور خودرو پدیده‌ای است که هر راننده‌ای ممکن است آن را حین رانندگی تجربه کند. این مسأله دلایل مختلفی دارد که لازم است به آن‌ها توجه شود و نسبت به رفع آن‌ها اقدامات لازم صورت پذیرد. به طور کلی، بالا بودن دور موتور ماشین می‌تواند ناشی از مشکلاتی مانند تنظیم نادرست دریچه گاز، خرابی سنسور دور موتور، یا نشتی در سیستم مکش هوا و... باشد. در این مقاله با مشکل بالا رفتن دور موتور آشنا می‌شویم، دلایل این رخداد را بررسی و به راهکارهایی جهت رفع آن اشاره می‌کنیم؛ پس این محتوای سایت باماشین را از دست ندهید.

بالا بودن دور موتور خودرو یعنی چه؟

به زبان ساده و مختصر؛ بالا بودن دور موتور خودرو به معنای افزایش سرعت چرخش موتور نسبت به حالت عادی است. این وضعیت معمولاً با افزایش دور موتور (RPM) نشان داده می‌شود و می‌تواند به دلایل مختلفی مانند فشار بیش از حد بر روی پدال گاز، تنظیم نادرست دریچه گاز، یا مشکلات در سیستم‌های الکترونیکی و مکانیکی موتور رخ دهد. وقتی دور موتور بالا می‌رود، موتور با سرعت بیشتری کار کرده و امکان داشته به مشکلاتی مانند افزایش مصرف سوخت، کاهش کارایی، و حتی آسیب به قطعات داخلی موتور منجر شود.

بالا بودن دور موتور چه مشکلاتی ایجاد می‌کند؟

بالا بودن دور موتور خودرو می‌تواند مشکلات متعددی را به همراه داشته باشد که بر عملکرد و عمر مفید موتور تأثیر بگذارد. این وضعیت از یک سو باعث افزایش مصرف سوخت، کاهش کارایی موتور و افزایش دما خواهد شد که در نهایت به قطعات داخلی موتور آسیب خواهد رسید. از سوی دیگر، دور بالای موتور می‌تواند به سایش زودرس اجزای مکانیکی مانند پیستون‌ها و رینگ‌ها منجر گردیده و در نتیجه هزینه‌های تعمیر و نگهداری را افزایش دهد. مسئله دیگر این‌ست که این وضعیت می‌تواند افزایش آلایندگی و خروج دود بیشتر از اگزوز را در پی داشته که نه تنها برای محیط زیست و جامعه مضر است، بلکه باعث بروز مشکلات قانونی برای مالک خودرو گردد.

دور موتور ماشین در حالت عادی چقدر باید باشد؟

دور موتور (Rotation Per Minute) که به اختصار RPM نام دارد به معنای تعداد چرخش کامل میل لنگ در یک دقیقه است. همچنین این تعداد دور معادل تعداد بالا و پایین رفتن پیستون‌ها در دقیقه نیز است. خودرو در حالت عادی یا شتاب‌گیری، سرعت مشخصی دارد که موجب چرخش تایرها می‌شود. سرعت سنج خودرو نیز میزان سرعت وسیله نقلیه را بر اساس همین دور در دقیقه نمایش می‌دهد. با گاز دادن تعداد این دورها افزایش می‌یابد و در مقابل با ترمز گیری از تعداد آن کاسته می‌شود.

تعداد دور موتور به نوع خودرو و قدرت موتور آن بستگی داشته اما به طور میانگین مقدار آن را بین 4 تا 6 هزار دور در دقیقه در نظر می‌گیرند. در شروع حرکت خودرو این مقدار معمولا 800-700 دور است که با گذشت زمان از روشن بودن خودرو به 1000 دور در دقیقه می‌رسد. شتاب‌گیری و افزایش سرعت این مقدار را به بیش از 3000 دور در دقیقه می‌رساند.

دلایل بالا رفتن دور موتور

اختلال در دور موتور باعث شتاب‌گیری غیر عادی شده و خودرو به سختی کار می‌کند، به طوری که امکان داشته اتومبیل در حین حرکت به سمت جلو پرش داشته باشد. در این حالت ترمز نیز به سختی فعالیت نموده و نسبت به حالت عادی نیاز به اعمال نیروی بیشتری بر پدال ترمز است. رانندگی در چنین شرایطی بسیار خطرناک بوده و هر حین ممکن است که کنترل خودرو توسط راننده از دست خارج شده و خسارات متعددی را به بار آورد. در این شرایط مصرف بنزین خودرو نیز افزایش داشته و به احتمال بسیار در حین ترمزگیری هم ماشین به جلو پرتاب خواهد شد. دلایل بالا رفتن دور موتور خودرو را در ادامه می‌خوانید.

نشتی وکیوم

نشتی این قطعه زمانی است که جریان هوا در منیفلد ورودی و سیستم اگزوز قطع گردد. نشانه‌های این اتفاق صدای خش خش مانند، روشن شدن چراغ موتور، راندمان پایین سوخت، اتلاف برق و از کار افتادن خودرو است که می‌تواند بالا رفتن دور موتور را در پی داشته باشد.

فرسودگی شمع‌ها

شمع‌های فرسوده به صورت نوسان در دور موتور مشکل خود را بروز می‌دهند به این دلیل که قادر به اشتعال مناسب سوخت در پیستون نیستند که نتیجه آن کندی شتاب‌گیری و لرزش خودرو خواهد بود. علاوه بر این خرابی سیم شمع و یا سیم‌پیچ های احتراق نیز این علائم را نشان خواهند داد.

بالا رفتن دور موتور به دلیل دریچه کنترل هوا

هرگونه ایراد در شیر کنترل هوای آرام (IAC) افزایش دور موتور را در پی خواهد داشت. این دریچه روی بدنه دریچه گاز موتورهای تزریق سوخت قرار گرفته و با کامپیوتر ماشین در ارتباط هست و وظیفه تنظیم جریان هوا به صورت الکترونیک را بر عهده دارد. وجود مشکل در این دریچه نوسانات دور موتور را به دنبال دارد که به دلیل مشکل ارتباط بین IAC و EAC می‌باشد که این ارتباط جهت تنظیم جریان هوا و ثابت نگه داشتن دور موتور نیاز است.  

خرابی سنسور دریچه گاز

مشکل در سنسور گاز یا TPS موجب می‌شود که خودرو حتی بدون فشار بر پدال گاز به شتاب گیرد که موجب نوسان دور موتور می‌شود. این مشکل به طور مشخص خود را در زمان شتاب‌گیری نشان خواهد داد.

بالا بودن دور موتور خودرو از سنسور میل بادامک

یکی از دلایل بالا بودن دور موتور خودرو به سنسور میل بادامک بر می‌گردد. این سنسور که به صورت مخفف CPS نام دارد، وظیفۀ ردیابی سرعت و موقعیت میل لنگ را برعهده دارد و داده‌های حاصل از آن مورد استفاده ماژول کنترل موتور قرار می‌گیرد. نتیجه این فعالیت نظارت دقیق بر سیستم سوخت رسانی و جرقه زنی خودرو خواهد بود. در صورت ایراد در این سنسور اطلاعات به درستی منتقل نشده و دور موتور تغییر خواهد کرد.

تاثیر انژکتورهای سوخت

انژکتورهای سوخت به مرور دچار آلودگی گشته و احتمال مسدود شدن آن‌ها وجود دارد که نتیجه آن کاهش قدرت خودرو و لرزش آن در زمان شتاب‌گیری خواهد بود. این رخداد ممکن است بر دور موتور و راندمان مصرف سوخت اثر منفی داشته باشد.

سنسور سرعت سنج

این مسئله وجود داشته که به دلیل تصادفات یا دلایل دیگر سرعت سنج خودرو دچار آسیب شود و نیاز به تعویض داشته باشد. خرابی این سنسور نوسانات دور موتور را در پی خواهد داشت و شاهد بالا بودن دور موتور خودرو خواهیم بود.

دور موتور بالا به علت فیلتر هوا

این قطعه آلودگی‌های را جذب و هوای ورودی را تمیز می‌کند، این آلودگی‌ها با گذشت زمان خود فیلتر را کثیف می‌کنند که نتیجه آن کاهش هوای ورودی به موتور و کارکرد بیش از حد آن و مصرف سوخت بیشتر خواهد بود. آلودگی فیلتر هوا همچنین مامکان داشته موجب نوسان دور موتور و تأخیر در شتاب گیری شود.

مشکل در سیستم انتقال قدرت

در صورت نشتی مایع گیربکس، مبدل گشتاور و باند گیربکس دچار لغزش شده و خودرو با دور بالاتر چرخش می‌کند. این مشکل علاوه بر نوسان دور موتور خرابی گیربکس را نیز در پی دارد و هر زمانی که احساس شد مشکلی در این ساختار به وجود آمده می‌بایست در اولین فرصت آن را بررسی و رفع کرد.

بالا بودن دور موتور خودرو به خاطر مشکل در باتری و دینام

بالا بودن دور موتور خودرو می‌تواند به دلیل مشکلاتی در باتری و دینام نیز اتفاق بیفتد. اگر دینام به درستی عمل نکند و نتواند برق کافی برای سیستم‌های الکتریکی خودرو تأمین کند، ممکن است ECU (واحد کنترل موتور) برای جبران کمبود برق، دور موتور را افزایش دهد. همچنین، در صورتی که باتری دچار مشکل باشد و نتواند انرژی لازم را ذخیره کند، سیستم‌های الکتریکی خودرو به درستی کار نخواهد نمود و این امر می‌تواند منجر به افزایش دور موتور گردد. در نتیجه، مشکلات در باتری و دینام می‌توانند به طور غیرمستقیم بر روی دور موتور تأثیر بگذارند و نیاز به بررسی و تعمیر فوری دارند.

شل بودن و خرابی تسمه تایم

تسمه تایم یکی از لوازم یدکی مهم خودرو به شمار رفته که در هماهنگی میل لنگ و بادامک نقش دارد؛ باز و بسته شدن دریچه‌های ورودی و خروجی همزمان با حرکت پیستون را تضمین می‌کند. شل بودن یا فرسودگی این قطعه لرزش خودرو در حین توقف را در پی دارد و همچنین دور موتور و نوسان سرعت را افزایش می‌دهد. برای آشنایی بیشتر با این قطعه و جلوگیری از افزایش دور موتور خودرو می‌توانید مقاله بهترین زمان تعویض تسمه تایم را بخوانید.

سنسور استپر

این سنسور در تولید گشتاور موتور نقش دارد و وظیفه خود را در کنار شمع، کویل، ترموستات و سنسور اکسیژن انجام می‌دهد و وظیفه کنترل هوای ورودی به موتور را بر عهده دارد. خرابی این قطعه موجب خاموش شدن خودرو در دور پایین و گاز خوردن خودرو در دور بالا می‌شود. 

افزایش دور موتور به خاطر پدال گاز

افزایش دور موتور به خاطر فشار بر روی پدال گاز هم یکی از دلایل رایج این مشکل است. وقتی که راننده پدال گاز را به شدت فشار می‌دهد، سوخت بیشتری به موتور ارسال می‌شود و در نتیجه دور موتور افزایش می‌یابد. این وضعیت در شرایطی که راننده به دنبال شتاب‌گیری سریع یا عبور از موانع است، طبیعی است. اما اگر دور موتور به طور غیرعادی بالا برود، نشانه‌ای از مشکلاتی مانند خرابی دریچه گاز، تنظیم نادرست سیستم سوخت‌رسانی، یا مشکلات در سیستم کنترل موتور تلقی خواهد شد. در این موارد، بالا بودن دور موتور خودرو می‌تواند سایش زودرس قطعات داخلی موتور و افزایش مصرف سوخت را به همراه داشته باشد.

سنسور جربان هوای MAF

آلودگی یا کارکرد نامناسب این سنسور افزایش دور موتور را در پی دارد که برای رفع آن لازم است نسبت به تمیز کردن این سنسور اقدام کرد.

نحوه جلوگیری از بالا بودن دور موتور خودرو

1. تنظیم دریچه گاز: اطمینان حاصل کنید که دریچه گاز به درستی تنظیم شده و هیچ گونه مشکلی در عملکرد آن وجود ندارد.
2. بررسی سیستم سوخت‌رسانی: چک کردن سیستم سوخت‌رسانی باعث می‌شود تا مطمئن شوید که سوخت به درستی به موتور می‌رسد و هیچ گونه انسدادی وجود ندارد.
3. کنترل ECU: توجه به واحد کنترل موتور (ECU) و اینکه به درستی عمل کند تا هیچگونه خطایی در سیستم وجود نداشته باشد.
4. بررسی باتری و دینام: برای جلوگیری از بالا بودن دور موتور خودرو، باتری و دینام باید در وضعیت خوبی باشند.
5. اجتناب از شتاب‌گیری ناگهانی: از افزایش سرعت و شتاب‌گیری ناگهانی و فشار بیش از حد بر روی پدال گاز خودداری کنید.
6. استفاده اصولی از دنده: مهم بوده که در هنگام رانندگی، از دنده مناسب استفاده کنید تا دور موتور در محدوده مناسب باقی بماند.
7. نگهداری منظم: انجام سرویس‌های دوره‌ای و نگهداری منظم خودرو می‌تواند به جلوگیری از مشکلات مکانیکی کمک کند.

بیشتر بخوانید: علت دمای بالای موتور چیست؟

سخن پایانی

برای جلوگیری از بروز مشکلاتی همچون بالا بودن دور موتور خودرو لازم است سلامت قطعات یدکی به صورت منظم بررسی شود و نسبت به تعمیر و یا تعویض قطعات آسیب دیده اقدامات مؤثر صورت پذیرد؛ چراکه وجود نوسان در دور موتور پدیده خطرناکی است که می‌تواند صدمات جانی و مالی زیادی را در پی داشته باشد و نباید بی‌تفاوت از مقابل آن گذشت. در این مقاله تلاش شد بالا رفتن دور موتور خودرو بررسی، دلایل افزایش دور موتور بر شمرده و راهکارهایی جهت رفع آن‌ها ارائه شود. شما مخاطبان نیز اگر نکته‌ای در این موضوع می‌دانید، در قسمت نظرات با ما و دیگر مخاطبان باماشین به اشتراک بگذارید.