علت از کنترل خارج شدن فرمان خودرو چیست؟

فرمان خودرو با نقش خود به صورت هدایت‌ و کنترل وسیلۀ نقلیه از اجزای مهم خودرو محسوب می‌شود و عملکرد صحیح آن به طور مستقیم امنیت و سلامت سرنشینان خودرو را تحت شعاع قرار می‌دهد. بنابراین شناخت معایب و مشکلات آن و عوامل مؤثر در رخداد این مشکلات جهت انجام اقدامات متناسب ضروری است. در این مقاله با نحوه صحیح فعالیت فرمان خودرو آشنا می‌شویم و پاسخ خواهیم داد که علت از کنترل خارج شدن فرمان خودرو چیست؟

آشنایی با سیستم فرمان خودرو

سیستم فرمان از اجزای مهم خودرو است که وظیفه آن حفظ، هدایت و کنترل مسیر رانندگی می‌باشد. این سیستم شامل اجزای مختلفی است، از جمله میل درگ، غربیلک فرمان، سگ دست، اهرم تای راد و بازوی پیتمن. تمام این اجزا در جعبه فرمان قرار دارند و راننده در حین رانندگی تنها با فرمان خودرو ارتباط مستقیم دارد. وظیفه جعبه فرمان انتقال نیروی چرخشی فرمان و جهت حرکت آن به چرخ‌هاست تا مسیر حرکت وسیله نقلیه مشخص گردد.

حرکت فرمان توسط جعبه فرمان کنترل می‌شود و از دسترس خارج شدن فرمان جلوگیری می‌کند. جعبه فرمان خودروهای پیشرفته نرم هستند که رانندگی با فرمان آن‌ها راحت‌تر است. در مقابل جعبه‌های فرمان قدیمی‌تر هدایت خودرو و رانندگی را سخت‌تر می‌کنند. جعبه فرمان سه وظیفه اصلی دارد: تبدیل حرکت دورانی و چرخشی غربیلک به حرکت مکانیکی اهرم بندی فرمان، تغییر دادن صفحه دورانی غربیلک و کم کردن حرکت چرخشی و حرکت دست راننده.

از کنترل خارج شدن فرمان یا گیج زدن آن حالتی است که در حین رانندگی به طور ناگهانی کنترل آن از دست خارج شود و دوباره به حالت اول برگردد. شرایطی که می‌تواند امنیت سرنشینان خودرو را به صورت جدی به خطر اندازد. جهت بررسی وجود این مشکل لازم است خودرو در یک مسیر مستقیم و بدون هیچگونه دست انداز رانده و برای چند ثانیه دست راننده از فرمان برداشته شود. در صورتی که در این حالت خودرو به جهات چپ و راست منحرف شود نشانi وجود مشکل در سیستم فرمان است.

انحراف فرمان به صورت دو نوع کشیدگی خود را نشان می‌دهد. نوع اول در زمانی ایجاد می‌شود که دست راننده از فرمان جدا شده باشد. در چنین حالتی در صورت سالم بودن سیستم فرمان در یک مسیر صاف خودرو به حرکت خود ادامه می‌دهد. حالت دوم زمانی اتفاق افتاده که فرمان در دستان راننده است و معمولا در زمان پیچیدن بروز پیدا می‌کند. در این حالت خودرو در جهت چرخش فرمان حرکت نمی‌کند که می‌تواند حادثه آفرین باشد.

بیشتر بخوانید: دلیل گیجی خودرو در رانندگی چیست؟

دلایل گیج زدن فرمان

گیج زدن فرمان یا انحراف آن می‌تواند به دلایل زیر رخ دهد:

• لق بودن اهرم‌ها، دنده فرمان، کینگ پین و فنرهای عقب
• ناهماهنگی چرخ‌های جلو
• کم بودن باد تایرهای خودرو
• ایراد در میل تعادل یا میل موج گیر

بنابراین برای رفع این مشکلات لازم است باد تایرهای خودرو همواره تنظیم گردد، قطعات جلوبندی و سیستم تعلیق خودرو روغن کاری شوند، زوایای چرخ و فرمان تنظیم شوند، لوازم یدکی خودرو آچارکشی و محکم گردند و در نهایت قطعات معیوب تعویض شوند.

دلایل از کنترل خارج شدن فرمان

1. خرابی سیستم هیدرولیک: در خودروهایی که فرمان آن‌ها با کمک سیستم هیدرولیک فعالیت می‌کند، در صورت خرابی این سیستم یا نبود فشار کافی در آن امکان داشته فرمان از کنترل خارج شود. کاهش سطح مایع هیدرولیک در سیستم هیدرولیک خودرو می‌تواند موجب از دسترس خارج شدن فرمان گردد.
2. سیستم برقی خودرو: در اتومبیل‌هایی که سیستم الکترونیکی، فرمان را کنترل نموده، در صورت خرابی این سیستم به عنوان مثال قطع شدن یا کاهش ولتاژ می تواند مشکلات کنترل فرمان را در پی داشته باشد.
3. خرابی میل تعادل: این میله نیروی پیچش را بین دو چرخ تقسیم می‌کند و مانع پیچیدن بیش از حد خودرو به یک جهت می‌شود. این میله با دو بوش به شکل محکمی قرار گرفته است که در صورت خرابی این بوش‌ها غربیلک فرمان دچار لرزش خواهد شد. 
4. خرابی قطعات فرمان: در صورتی که یکی از قطعات موجود در سیستم فرمان خودرو آسیب دیده باشد، نتیجه می‌تواند به صورت از کنترل خارج شدن فرمان خودرو خود را نشان بدهد.
5. خرابی سیبک: سیبک به صورت مفصلی حرکت می‌کند و نباید در راستای عمودی حرکت‌های شدیدی داشته باشد. در صورت آسیب سیبک این حرکت مختل شده و منجر به گیج شدن فرمان خودرو می‌شود.
6. عوامل محیطی: عوامل محیطی چون شوک‌ها شدید، ضربات حاصل از تصادفات و... می‌توانند به سیستم فرمان ماشین آسیب بزنند و از جمله دلایل از کنترل خارج شدن فرمان خودرو تلقی گردد.

علت کشیده شدن فرمان در زمان شتاب گیری خودرو

از کنترل خارج شدن فرمان در حین حرکت و شتاب‌گیری یکی از اتفاقاتی هست که در برخی موارد در حین رانندگی رخ داده و به دلیل یکی از موارد زیر می‌تواند رخ بدهد:

• معایب قطعات سیستم جلوبندی خودرو مانند فنر، سیبک و بوش طبق
• عدم تعادل تایرها و یا ناترازی باد آن‌ها
• خرابی جعبه فرمان
• مشکلات میل تعادل و بوش‌های پلاستیکی
• نامیزان بودن چرخ‌های جلو
• آسیب به بلبرینگ چرخ‌ها

این موارد ممکن است دلیل انحراف خودرو از مسیر مستقیم در جهات چپ یا راست باشند. به طور کلی رایج‌ترین دلیل از کنترل خارج شدن فرمان در سرعت بالا ناکافی بودن و نامتوازن بودن باد تایرها و عدم توازن زاویه چرخ است. علاوه بر این قطعات جلوبندی خودرو با گذشت زمان مستهلک می‌شوند و در نتیجه سیستم تعلیق و فرمان نیز دچار مشکل خواهد گشت. در برخی شرایط نیز بلبرینگ چرخ‌های جلو می‌تواند کنترل فرمان خودرو را مختل کند.

کشیده شدن فرمان در زمان ترمز چرا اتفاق می‌افتد؟

اگر نیروی منتقل شده به چرخ‌ها در زمان ترمز کردن نامتوازن باشد، کشیده شدن فرمان را در پی دارد. یکی از دلایل این امر عدم استفاده متناسب لنت‌هاست که تفاوت قدرت چرخش در چرخ‌ها و متعاقبا چرخش بیشتر یک چرخ و انحراف خودرو از مسیر مورد نظر را به دنبال دارد. عوامل دیگر این پدیده خرابی پمپ، کالیپر و پیستون ترمز، ورود هوا به سیستم ترمز و کیفیت پایین لنت هستند. برای رفع این مشکل لازم است سیستم ترمز سرویس، پیستون‌ها روغن کاری، و لنت‌ها تعویض شوند.

علاوه بر این شرایط، در مسیرهای دارای دست انداز فرمان خودرو امکان داشته از تعادل خارج گردیده که این مشکل به دلیل سیبک و بوش طبق‌هاست. مورد دیگر گیج زدن عقب خودرو در جاده‌های پر پیچ و خم می‌باشد که دلیل آن خرابی کمک‌های عقب ماشین است. در چنین شرایطی کمک‌ها قادر به فعالیت نخواهند بود و تمام بار خودرو بر فنرها اعمال می‌شود که گیج زدن عقب خودرو را در پی دارد.

بیشتر بخوانید: دلیل سفت شدن فرمان خودرو چیست؟

سخن آخر درباره از کنترل خارج شدن فرمان خودرو

از کنترل خارج شدن فرمان خودرو می‌تواند به دلایل مختلفی اتفاق بیفتد که یکی از مهم‌ترین آن‌ها عدم تنظیم صحیح سیستم فرمان و جلوبندی است. اگر اجزای جلوبندی مانند طبق‌ها، کمک‌فنرها یا بوش‌ها دچار فرسودگی یا آسیب شوند، این مسئله می‌تواند منجر به عدم ثبات خودرو در حین حرکت شود و فرمان به راحتی از کنترل راننده خارج گردد. همچنین، فشار نامناسب تایرها نیز می‌تواند تأثیر زیادی بر روی کنترل فرمان داشته، زیرا تایرهای کم‌باد یا پر باد باعث کاهش چسبندگی و افزایش خطر از کنترل خارج شدن خودرو خواهند گشت.

سرانجام، در این مقاله از سایت باماشین با اهمیت سیستم فرمان خودرو در رانندگی ایمن و سلامت آشنا شدیم. انواع کشیده شدن و انحراف فرمان را نام بردیم و از دلایل موثر در ایجاد این شرایط صحبت کردیم. این نکته حائز اهمیت است که به دلیل اهمیت و نقش تأثیرگذار فرمان در ایمنی سرنشینان خودرو، در صورت وجود هر گونه ایراد و مشکل در آن لازم بوده تا به افراد مجرب و متخصص مراجعه شود.