در زمان خالی کردن باتری خودرو چه کار کنیم؟

باتری یکی از قطعات مهمی است که نقش خود را در روشن شدن و حرکت خودرو نشان می‌دهد. بنا بر دلایل متعددی ممکن است این قطعه دچار ایراد شود و فعالیت خودرو را مختل کند، شرایطی که با توجه به عمر محدود باتری احتمالا توسط اکثر رانندگان تجربه شده است. یکی از مشکلات رایج که اکثر راننده‌ها آن را تجربه کرده‌اند، خالی کردن باتری خودرو است.

خوابیدن یا خالی شدن باتری خودرو فرآیندهای برق رسانی را دچار مشکل می‌کند که به این اختلال، دشارژ شدن یا مردن باتری نیز می‌گویند؛ یعنی زمانی که باتری قادر به تأمین انرژی الکتریکی برای عملکرد صحیح خودرو نباشد. باتری شامل دو انتها با قطب مثبت و منفی است که به ترتیب توسط سیم‌های اتصال به قطعات نیازمند برق و بدنه و بلوک فلزی موتور متصل هستند.

در باماشین به بررسی این می‌پردازیم که خالی کردن باتری چرا در خودرو اتفاق افتاده و تلاش می‌کنیم راه‌حل‌هایی نیز برای رفع این مشکلات ارائه دهیم.

اهمیت باتری خودرو

با شناخت دقیق این قطعه، بهتر می‌توانیم به خالی کردن باتری خودرو بپردازیم. لازم است بدانیم که باتری اتومبیل یکی از اجزای کلیدی و حیاتی در هر وسیله نقلیه است که نقش اساسی در عملکرد کلی خودرو ایفا می‌نماید.

باتری خودرو به عنوان منبع انرژی اولیه عمل می‌کند. یعنی زمانی که موتور خاموش است، این باتری انرژی لازم برای روشن کردن سیستم‌های الکتریکی مانند چراغ‌ها، رادیو، و سیستم‌های امنیتی را تأمین کرده و بدون باتری، هیچ یک از این سیستم‌ها قادر به کار نخواهند بود. همچنین یکی از وظایف اصلی باتری، تأمین انرژی مورد نیاز برای استارت موتور است. زمانی که شما کلید استارت را فشار می‌دهید، باتری انرژی لازم برای چرخاندن موتور و به حرکت درآوردن آن را تولید می‌کند. در این زمان اگر باتری ضعیف یا خراب باشد، موتور قادر به استارت نخواهد بود.

از سوی دیگر، امروزه خودروها به سیستم‌های الکتریکی پیچیده‌ای تجهیز شده‌اند که شامل سیستم‌های اطمینان، ترمزهای الکترونیکی، و سیستم‌های ناوبری می‌شوند. در اینجا باتری وظیفه تأمین انرژی برای این سیستم‌ها را داشته و به این ترتیب، عملکرد تمامی این سیستم‌ها به درستی تضمین می‌گردد. اهمیت باتری در ذخیره انرژی نیز مشهود است! باید دانست که باتری خودرو از دو طریق کار می‌کند: در ابتدا با انرژی که هنگام استارت موتور تولید می‌شود، و سپس با ذخیره کردن انرژی اضافی که از دینام (ژنراتور) می‌آید. این انرژی ذخیره شده می‌تواند در زمان‌های لازم، مانند زمان‌هایی که موتور خاموش است، مورد استفاده قرار گیرد.

باتری علاوه بر تأمین انرژی، نقش مهمی در فراهم کردن امنیت خودرو هم دارد. بسیاری از سیستم‌های امنیتی خودرو، از جمله قفل‌های الکترونیکی و سیستم‌های آلارم، به قدرت باتری وابسته هستند. در مجموع، باتری خودرو یک عنصر حیاتی است که نه تنها امکان راه‌اندازی خودرو را فراهم می‌آورد بلکه به عملکرد صحیح و ایمن سیستم‌های الکتریکی در خودرو را رقم می‌زند.

نشانه‌های بارز خالی شدن باتری خودرو

بارزترین نشانه خالی کردن باتری خودرو روشن نشدن اتومبیل در زمان استارت زدن است. آزمایش ساده‌ای برای بررسی این مشکل و اطمینان از اینکه روشن نشدن خودرو به خرابی باتری مربوط است وجود دارد. بدین صورت که با قرار دادن خودرو در دنده 2 پا از روی پدال کلاچ به آرامی برداشته شود. در چنین حالتی اگر خودرو روشن باقی بماند به معنای اختلال در باتری است.

علاوه بر این، از آنجایی که باتری وظیفه برق رسانی به قطعات الکتریکی خودرو را بر عهده دارد، در صورت خالی شدن آن مشکلاتی از قبیل روشن نشدن چراغ‌های داخلی به ویژه چراغ کیلومتر شمار رخ خواهد داد. با توجه به اینکه با چرخاندن سوییچ اولین چراغ‌هایی که در خودرو روشن می‌شوند همین چراغ‌ها هستند، در صورت روشن نشدن آن‌ها دلیل عمده می‌تواند در خرابی باتری باشد.

خالی شدن باتری خودرو می‌تواند نشانه‌های دیگری هم داشته باشد؛ مانند کندی موتور و اختلال در عملکرد آن، تورم یا دفرمه شدن باتری، بوی نامطبوع آن، شنیده شدن صداهایی مانند کلیک در زمان روشن شدن خودرو، کارکرد نامنظم باتری و روشن نشدن خودرو در آب و هوای سرد. این نکته نیز حائز اهمیت هست که خرابی باتری با خالی شدن آن تفاوت دارد، اگر باتری خالی شود با شارژ مجدد مشکل قابل حل بوده، اما اگر باتری خراب شود نیاز به تعویض این قطعه است.

خواندن این مقاله را نیز از دست ندهید: چگونه بفهمیم ماشین یاتاقان زده است؟

دلایل خالی کردن باتری خودرو

باتری به دلایل متعددی از انرژی الکتریکی خالی می‌شود، که اصلی‌ترین آنها عبارت هستند از:

• روشن باقی ماندن چراغ‌ها
• مشکل در دینام
• برق دزدی خودرو
• اکسیده شدن اتصالات
• رانندگی زیاد در مسیرهای کوتاه
• ضعیف شدن باتری ماشین
• خوردگی یا سستی کابل‌ها
• فرسوده بودن سر باتری
• هوای سرد و گرم

روشن باقی ماندن چراغ‌های خودرو

رایج‌ترین دلیل خالی کردن باتری خودرو روشن ماندن برخی از چراغ‌های آن است. ممکن است این اتفاق سهواً توسط برخی از سرنشینان خودرو صورت بگیرد و یا اینکه به دلیل وجود مشکلات فنی برخی چراغ‌های خودرو خاموش نشوند که در هر دو صورت تخلیه انرژی باتری را در پی دارند.

مشکل در دینام

برق خودرو (و باتری) توسط دینام تأمین می‌شود. این قطعه با تبدیل کردن انرژی مکانیکی به الکتریکی و انتقال آن به باتری به طور مداوم در حال شارژ مجدد آن است. در صورت خرابی دینام، این شارژ مجدد رخ نمی‌دهد و مشکل به صورت کم نور شدن چراغ‌ها و سو سو زدن آن‌ها و در نهایت روشن نشدن خودرو بروز می‌کند.

زنگ زدن اتصالات

مورد دیگر اکسیده شدن اتصالات (زنگ زدگی) باتری هست که پدیده‌ای تدریجی بوده که عملکرد باتری را مختل می‌کند و در صورت عدم رسیدگی به آن، خالی کردن باتری خودرو رخ می‌دهد. اکسیده شدن اتصال‌ها به صورت گردی سفید رنگ در ترمینال‌های باتری قابل مشاهده هست که لازم‌ست با رعایت نکات ایمنی و مواد شوینده مناسب پاک گردد.

ضعیف شدن باتری

در صورتی که خودرو به مدت طولانی خاموش باشد و از آن استفاده نشود باتری به طور کامل خالی می‌شود که تبعات منفی زیادی در عملکرد آن خواهد داشت. به همین دلیل در چنین مواردی توصیه شده که هر از گاهی خودرو روشن شود تا دینام در مدار قرار گرفته و انرژی الکتریکی را به باتری برساند و جلوی تخلیه آن گرفته شود.

خوردگی یا سست شدن کابل‌ها

خوردگی ترمینال‌های باتری، زنگ زدگی و شل بودن بودن کابل‌های آن می‌تواند خالی کردن باتری خودرو را در پی داشته باشد. این مشکلات از شارژ شدن کامل باتری جلوگیری می‌کنند و لازم است در صورت دیده شدن این خرابی‌ها بخش‌های زنگ زده و یا خورده شده با جوش شیرین و برس فلزی تمیز گردند. همچنین از محکم بودن کابل‌های باتری باید اطمینان حاصل کرد.

خالی کردن باتری خودرو به خاطر هوا

از عوامل مهمی که خالی شدن باتری را در پی دارند هوای بسیار سرد یا بسیار گرم هستند. در هوای بسیار گرم باتری سولفاته می‌شود. تشکیل بلورهای سولفات سرب، فرایند تبدیل انرژی شیمیایی به الکتریکی در باتری را دچار اختلال و از شارژ مجدد آن جلوگیری می‌کنند. هوای سرد نیز موجب یخ زدن باتری و از کار افتادن آن می‌شود. هوای سرد واکنش شیمیایی رخ داده در باتری را کند می‌کند به همین دلیل باتری در چنین شرایطی فشار زیادی را تحمل می‌کند که ضعف آن را در پی دارد. بنابراین لازم است در مقابل چنین شرایط آب و هوایی تمهیدات لازم صورت گیرد؛ مانند استفاده از کاورهای مخصوص باتری و یا قرار دادن باتری در سایه در هوای گرم.

علاوه بر این، دلایلی همچون پایان عمر مفید باتری و یا روشن بودن کولر در زمان خاموشی ماشین نیز می‌تواند از دلایل دیگر تخلیه انرژی باتری یا همان خالی کردن باتری خودرو باشد. لازم به ذکر است که بررسی وضعیت باتری با اندازه‌گیری ولتاژ آن انجام می‌شود؛ به این صورت که یک باتری نرمال در حالت خاموش 6.12 ولت و در حالت روشن 7.14 - 7.13 ولت انرژی دارد.

در صورت خالی کردن باتری خودرو چه کنیم؟

اگر روشن نشدن خودرو به دلیل خالی شدن باتری رخ دهد، ابتدا لازم است اتصالات باتری مورد بررسی قرار گیرد. در این مرحله در صورت محکم بودن این اتصالات و برجا ماندن مشکل لازم است شارژ مجدد باتری صورت گیرد. شارژ مجدد باتری به سه صورت انجام می‌شود. اولین روش باتری به باتری است. بدین شکل که با استفاده یک سری کابل باتری و یک ماشین دیگر با باتری سالم انتقال انرژی صورت می‌گیرد.

روش دوم هل دادن ماشین است که معمولا توصیه نمی‌شود به این دلیل که امکان داشته پارگی تسمه تایم را در پی داشته باشد. روش سوم اما جامپ استارت است. جامپ استارت به معنی انتقال انرژی از منابع دیگر است مانند دستگاه جامپ استارتر که با اتصال کابل‌های آن به باتری خودرو انتقال انرژی صورت می‌پذیرد و روشی مرسوم می‌باشد.

بیشتر بخوانید: دلیل سفت شدن فرمان چیست؟

چگونه از خالی کردن باتری ماشین جلوگیری کنیم؟

طولانی کردن مدت رانندگی، گرفتن پدال کلاچ، خاموش کردن سوییچ، بررسی مداوم باتری، استفاده کمتر از تجهیزات الکترونیکی و بهینه‌سازی خودرو از جمله مواردی هستند که برای جلوگیری از خالی کردن باتری خودرو مفید می‌باشند. این موارد را در ادامه توضیح می‌دهیم:

یک اقدام طولانی کردن زمان رانندگی است. برای شارژ مجدد باتری دینام به زمان بیشتری نیاز دارد تا انتقال انرژی صورت گیرد. به همین دلیل برای جلوگیری از فشار بیش از حد به دینام و باتری بهتر است از رانندگی های کوتاه مدت و خاموش کردن‌های مکرر خودرو جلوگیری شود.

گرفتن پدال کلاچ نیز موثر هست! در صورتی که در زمان استارت زدن پدال کلاچ فشرده شود موتور برای روشن شدن به انرژی کمتری نیاز خواهد داشت و فشار از روی آن برداشته می‌شود که عملکرد بهتر باتری را در پی دارد.

در زمان خاموش بودن خودرو اگر سوییچ روشن باشد قطعات الکترونیکی خوردو به فعالیت خود ادامه داده که موجب خالی شدن باتری می‌شود. روشن بودن بخاری و کولر و یا ضبط در زمان خاموش بودن خودرو، باعث مصرف چند برابری باتری خواهند گشت پس لازم بوده تا سوییچ را خاموش کرد.

چک کردن باتری هم اقدامی مفید است. باید بدانیم که اگر باتری دچار خوردگی یا اکسیده شدن شده باشد با بررسی چشمی قابل یافتن است که می‌توان نسبت به رفع آن اقدام کرد. تجمع گرد و خاک، روغن و گریس نیز می‌توانند موجب افزایش دمای باتری شوند و تخلیه انرژی آن را در پی داشته باشند، بنابراین لازم است از تمیز بودن باتری اطمینان حاصل نمود.

نکته دیگر اینکه از آنجایی که باتری وظیفه انتقال انرژی به قطعات الکتریکی اتومبیل را بر عهده داشته، استفاده بیش از حد از این قطعات مانند بالابرهای شیشه، صفحات نمایشگر، سیستم صوتی و ... شرایط را برای خالی کردن باتری خودرو فراهم می‌کنند. مورد آخر نیز سرویس کردن مداوم خودرو، تعویض قطعات فرسوده، تمیز کردن آلودگی‌ها و... است که توسط کارشناس متخصص صورت می‌گیرد و می‌تواند با کاهش انرژی مصرفی و فشار بر روی باتری، از خالی کردن آن جلوگیری کند.

سخن پایانی

باتری از قطعات کلیدی است که نقش مهمی در عملکرد صحیح خودرو به ویژه اجزای الکترونیکی آن دارد. عمر مفید یک باتری در اتومبیل بین 3 تا 5 سال است، اما این بستگی به نوع باتری، شرایط استفاده، و شرایط آب و هوایی محل هم دارد. اختلال در عملکرد باتری که معمولا به صورت خالی کردن خود را نشان می‌دهد، کارکرد این قطعات را مختل نموده و در شرایط شدیدتر، روشن نشدن خودرو را در پی دارد که می‌تواند برای رانندگان و سرنشینان خودرو دردسر ساز باشد. در این مقاله علائم خالی کردن باتری خودرو بر شمرده، دلایل این رخداد بررسی و راهکارهایی برای جلوگیری و همین‌طور رفع آن ارائه شد؛ شما نیز اگر نکته‌ای می‌دانید، آن را در قسمت نظرات کامل‌تر کنید.